Коллокация в турецкой лингвистике: проблемы определения и основные направления исследований
Российский гуманитарный журнал. 2019. Том 8. №3. С. 191-202.
Скачать полный текст (Русский) Email: onal@corp.nstu.ruРезюме
Статья посвящена изучению понятия «коллокация» в турецком языкознании. Рассматриваются определения данного языкового явления в лексикографических источниках и научных трудах турецкоязычных авторов, а также основные направления и подходы к изучению коллокаций. Особое внимание уделяется терминологии, используемой для описания данных языковых единиц, их компонентов и свойств. Показано, что терминология представляет проблему не только при изучении коллокаций, но и в турецком языкознании в целом; проводится анализ соответствий турецкой, английской и русской терминологии в данной области знания. Актуальность исследования обусловлена ростом научного интереса к изучению коллокаций, которые являются неотъемлемой частью любого естественного языка, однако до сих пор не получили общепризнанного определения в научной литературе и однозначного статуса как языковой единицы. Данное исследование также связано с необходимостью межъязыкового упорядочения лингвистической терминологии, что имеет значение для успешного развития лексикологии и эффективного профессионального взаимодействия лингвистов разных стран.
Ключевые слова
- • коллокация
- • турецкая лингвистика
- • сочетаемость слов
- • сочетания слов
- • терминология
- • collocation
- • Turkish linguistics
- • co-occurrence
- • word combinations
- • terminology
Литература
- Ахманова О. С. Словарь лингвистических терминов. 6-е изд. М.: URSS, 2012. 576 с.
- Баранов А. Н., Добровольский Д. О. Аспекты теории фразеологии. М.: Знак, 2008. 656 с.
- Борисова Е. Г. Коллокации. Что это такое и как их изучать? М.: Филология, 1995. 49 с.
- Влавацкая М. В. Комбинаторная лингвистика. Аспекты изучения сочетаемости слов. Новосибирск: изд-во НГТУ, 2016. 244 с.
- Иорданская Л. Н., Мельчук И. А. Смысл и сочетаемость в словаре. М.: Языки славянских культур, 2007. 672 с.
- Коршунова А. В. Окказиональные коллокации и способы их образования // Вестник Тюменского государственного университета. Гуманитарные исследования. Humanitates. 2017. Т. 3. №4. С. 67-81. https://doi.org/10.21684/2411-197X-2017-3-4-67-81.
- Назарова Г. Ш. Лексикология современного турецкого языка. Т.: Изд-во ТашГИВ, 2002. 72 c.
- Aksan M. Ek birleşimleri, çok sözcüklü birimler ve sıklık // Proceedings of the 28th National Linguistics Conference. 08-09 May. Sakarya University, 2015. Ss. 18-28.
- Alkayış F. Türkçenin Hâl Ekleri ve Fiil Kiplerinde Çok Terimlilik Sorunu // Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 2012. №42(2). Ss. 276-287. URL: http://dergipark.gov.tr/esosder/issue/6156/82737.
- Altıkulaçoğlu S. Yabancı Dil Sınıflarında Eşdizimli Sözcük Öğretimi ve Anadilinin Rolü // Dil Dergisi. 2010. №148. Ss. 37-52.
- Armağan, S. A general outlook of term subject in grammar books dil bilgisi kitaplarinda terim konusuna toplu bir bakiş // International Journal of Languages’ Education and Teaching. 2015. Pp. 2387-2394.
- Aytürk İ. Turkish Linguists against the West: The Origins of Linguistic Nationalism in Atatürk’s Turkey // Middle Eastern Studies. Vol. 40. No. 6. Pp. 1-25. https://doi.org/10.1080/0026320042000282856.
- Bartsch S. Structural and Functional Properties of Collocations in English: A Corpus Study of Lexical and Pragmatic Constraints on Lexical Co-occurrence. Tübingen: Gunter Narr, 2004. 244 p.
- Benson M., Benson E., Ilson R. Preface to the BBI Dictionary of English Word Combinations Revised edition of the BBI Combinatory Dictionary of English // The BBI Combinatory Dictionary of English. Amsterdam: John Benjamins Publishing Co, 1990. 286 с.
- Bıçkı A. Acquisition of English Collocations by Adult Turkısh L2 Learners. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Adana, 2012. 213 s.
- Boz E. Türk dilbilgisi terminolojisinde çok terimlilik (çok adlılık) sorunu // Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi. 2018. Vol. 7. No. 3. Ss. 1592-1603.
- Can Ö., Öztürk, B. Özelleştirme Ve Borsa: Gazete Haber Metinlerinde Eşdizimsel Örüntüler Üzerine Bir Uygulama // Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi. 2013. Vol. 2. No. 7. Ss. 47-58.
- Çağbayır Y. Ötüken Türkçe Sözlük. Cilt 1. A-D. İstanbul: Ötüken, 2007. 1144 s.
- Çağbayır Y. Ötüken Türkçe Sözlük. Cilt 4. M-T. İstanbul: Ötüken, 2007. 1131 s.
- Çalışkan N. Yüksek Sıklıktaki Adlar: Zaman Sözcükbiçimi Üzerine Derlem Temelli Bir İnceleme. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2014. 216 s.
- Çetinkaya B. Eşdizimli sözlükler // Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 2009. №4(4). Ss. 196-206.
- Çıkrıkçı S., Arıca-Akkök E. Yazinsal metinlerde boyut sifatlarinin eşdizimsel görünümleri Dil ve Edebiyat Dergisi // Journal of Linguistics and Literature. Vol. 11. No. 2. 2014. Ss. 1-20.
- Doğan N. Türkçe Sözlük’te Fiilsel Eşdizimlilik // Gazi Türkiyat. 2015. №17. Ss. 67-84.
- Dedeoğlu E., Şen G. İngilizce-Arapça-Türkçe Eşdizim. Ankara: Fecr Yayınevi, 2010. 104 s.
- Eken N. T. Eşdizimlerin Saptanmasına ve Betimlenmesine Yönelik Kuram ve Yaklaşımlar // Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2016. №13(33). Ss. 28-47.
- Eken N. T., Anlatı Metinlerinde Sözcük Birliktelikleri: Türkçe Üzerine Eğitim-Öğretim Ortamları Hedefli Gözlemler, Doktora Tezi, Danışman: Prof. Dr. Seda Gülsüm Gökmen, 305 s.
- Elyildirim S. Kalıp Yapıların Kullanımı: Nasreddin Hoca Fıkraları // 21. Yüzyılda Eğitim Ve Toplum Eğitim Bilimleri Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2016. №5(15). Ss. 333-346.
- Firth J. R. A Synopsis of Linguistic Theory, 1930-55 // Selected Papers of J. R. Firth. London: Longmans, Green and co., 1957. Pp. 168-205.
- Hirik S. İstemsel Eşdizimlilik ve Kiplik İlişkisi: Tahmin Kiplikleri Örneği // Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi. 2017. №6(2). Ss. 719-733.
- Hori M. Investigating Dickens’ Style: A Collocational Analysis. Basingstoke: Palgrave Macmillan, 2004. 258 p.
- İmer K., Kocaman A., Özsoy A. S. Dilbilim Sözlüğü. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 2011. 352 s.
- Kayaselçuk C. Sıradışı Eşdizimlilik: Zaman Sözcüğü Üzerine Derlem Temelli Bir İnceleme // V Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Öğrenci Kongresi Bildirileri (23-24 Haziran 2014). Ss. 83-92.
- Kumanlı, M. S. Türkçe Sözlük’te Eşdizimliliklerin Gösterilişi // Gazi Türkiyat. 2016. Vol. 18. Ss. 195-204.
- Kurtoğlu Ö. A. Türkçede Ad-Eylem Eşdizimliği İçin İstatistiksel ve Anlamsal Ölçütler Temelinde Derlem Çıkışlı Bir Ulamlama // 30. Ulusal Dilbilim Kurultayı Bildirileri. Ankara: Dilbilim Derneği Yayınları, 2017. Ss. 219-226.
- Kültüral, Z. Dil bilgisi terimleri sözlükleri ve terimlerin kullaniminda görülen aksakliklar // Turkish Studies: International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 2009. Vol. 4/8. Ss. 383-394.
- Metin. S. K, Karaoğlan B. Türkiye Türkçesinde Eşdizimlerin İstatistiksel Yöntemlerle Belirlenmesi // Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. 2016. №78. Ss. 253-286.
- Oflazer K., Çetinöglu O., Say B. Integrating Morphology with Multi-word Expression Processing in Turkish // 2nd ACL Workshop on Multiword Expressions: Integrating Processing. 2004. Barcelona. Pp. 64-71.
- Özezen M. Y. Tercih Et- Ve Yeğle- (Yeğ Tut-, Yeğ Bul-, Yeğ Gör-) Fiillerinin Söz Dizimsel Özellikleri // Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 2009. Vol. 4/3. Ss. 1730-1743.
- Özkan B. Türkiye Türkçesinde Belirteçlerin Fiillerle Birliktelik Kullanımlan ve Eşdizimliliği // Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Adana, 2007. 467 s.
- Palmer H. E. Second Interim Report on English Collocations. Tokyo: Institute for Research in English Teaching, 1933. 188 р.
- Pilten Ş. Eş dizimlilik özellikleri bakımından türk dilinde “temiz” sözcükleri // Modern Türklük Araştırmaları Dergisi. 2008. №5(4). S. 24-46.
- Sert G. Türkçe Eşdizimlilik Çalişmalarinda Terminoloji Sorunu // III. Uluslararasi Sözlükbilimi Sempozyumu Bildiri Kitabi, Eskiþehir Osmangazi Üniversitesi Yayınları. 2017. №285. Ss. 301-311.
- Taşgüzel S. Ilköğretim Türkçe Ders Kitaplarında Ögretici Nitelikli Metinlerdeki Eşdizimsel Orüntülerin Görünümü // Dil Dergisi. Ankara Üniversitesi Türkçe ve Yabancı Dil Araştırma ve Uygulama Merkezi. 1988. Vol. 25. Ss. 72-87.
- TDK Büyük Türkçe Sözlük. URL: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&view=bts.
- Torun Y. Dede Korkut hikâyelerinde barinma ile ilgili sözler ve bu sözlerin birliktelik kullanimlari üzerine // Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 2011. Vol. 6/3. Pp. 1251-1263.
- Tüba Türkçe Bilim Terimleri Sözlüğü. URL: http://www.tubaterim.gov.tr/.
- Türkiye Türkçesinin Eşdizim Sözlüğü. URL: http://turkcederlem.mersin.edu.tr/esdizim/.
- Türkçe Sözlük. URL: http://www.turkcesozluk.org/.
- Vardar B. Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Multilingual Yayınları. 2002. 310 s.
- Yağcıoğlu S. Metinsel bağdaşıklığın sağlanmasında eşdizimin işlevi // Türkçede Bilgi Yapısı ve Bilimsel Metinler. Essen, 2002. Ss. 107-114.
- Zülfikar H. Terim sorunları ve terim yapma yolları. Ankara, 2000. 213 s.