Логотип Российского гуманитарного журнала
Логотип издательства Социально-гуманитарное знание
ISSN 2305-8420 (Print)
ISSN 2312-6442 (Online)

Коллокация в турецкой лингвистике: проблемы определения и основные направления исследований

Российский гуманитарный журнал. 2019. Том 8. №3. С. 191-202.
Скачать полный текст (Русский)
Онал И. О.
Новосибирский государственный технический университет
Россия, 630073 г. Новосибирск, проспект К. Маркса, 20
Email: onal@corp.nstu.ru

Резюме

Статья посвящена изучению понятия «коллокация» в турецком языкознании. Рассматриваются определения данного языкового явления в лексикографических источниках и научных трудах турецкоязычных авторов, а также основные направления и подходы к изучению коллокаций. Особое внимание уделяется терминологии, используемой для описания данных языковых единиц, их компонентов и свойств. Показано, что терминология представляет проблему не только при изучении коллокаций, но и в турецком языкознании в целом; проводится анализ соответствий турецкой, английской и русской терминологии в данной области знания. Актуальность исследования обусловлена ростом научного интереса к изучению коллокаций, которые являются неотъемлемой частью любого естественного языка, однако до сих пор не получили общепризнанного определения в научной литературе и однозначного статуса как языковой единицы. Данное исследование также связано с необходимостью межъязыкового упорядочения лингвистической терминологии, что имеет значение для успешного развития лексикологии и эффективного профессионального взаимодействия лингвистов разных стран.

Ключевые слова

  • • коллокация
  • • турецкая лингвистика
  • • сочетаемость слов
  • • сочетания слов
  • • терминология
  • • collocation
  • • Turkish linguistics
  • • co-occurrence
  • • word combinations
  • • terminology

Литература

  1. Ахманова О. С. Словарь лингвистических терминов. 6-е изд. М.: URSS, 2012. 576 с.
  2. Баранов А. Н., Добровольский Д. О. Аспекты теории фразеологии. М.: Знак, 2008. 656 с.
  3. Борисова Е. Г. Коллокации. Что это такое и как их изучать? М.: Филология, 1995. 49 с.
  4. Влавацкая М. В. Комбинаторная лингвистика. Аспекты изучения сочетаемости слов. Новосибирск: изд-во НГТУ, 2016. 244 с.
  5. Иорданская Л. Н., Мельчук И. А. Смысл и сочетаемость в словаре. М.: Языки славянских культур, 2007. 672 с.
  6. Коршунова А. В. Окказиональные коллокации и способы их образования // Вестник Тюменского государственного университета. Гуманитарные исследования. Humanitates. 2017. Т. 3. №4. С. 67-81. https://doi.org/10.21684/2411-197X-2017-3-4-67-81.
  7. Назарова Г. Ш. Лексикология современного турецкого языка. Т.: Изд-во ТашГИВ, 2002. 72 c.
  8. Aksan M. Ek birleşimleri, çok sözcüklü birimler ve sıklık // Proceedings of the 28th National Linguistics Conference. 08-09 May. Sakarya University, 2015. Ss. 18-28.
  9. Alkayış F. Türkçenin Hâl Ekleri ve Fiil Kiplerinde Çok Terimlilik Sorunu // Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 2012. №42(2). Ss. 276-287. URL: http://dergipark.gov.tr/esosder/issue/6156/82737.
  10. Altıkulaçoğlu S. Yabancı Dil Sınıflarında Eşdizimli Sözcük Öğretimi ve Anadilinin Rolü // Dil Dergisi. 2010. №148. Ss. 37-52.
  11. Armağan, S. A general outlook of term subject in grammar books dil bilgisi kitaplarinda terim konusuna toplu bir bakiş // International Journal of Languages’ Education and Teaching. 2015. Pp. 2387-2394.
  12. Aytürk İ. Turkish Linguists against the West: The Origins of Linguistic Nationalism in Atatürk’s Turkey // Middle Eastern Studies. Vol. 40. No. 6. Pp. 1-25. https://doi.org/10.1080/0026320042000282856.
  13. Bartsch S. Structural and Functional Properties of Collocations in English: A Corpus Study of Lexical and Pragmatic Constraints on Lexical Co-occurrence. Tübingen: Gunter Narr, 2004. 244 p.
  14. Benson M., Benson E., Ilson R. Preface to the BBI Dictionary of English Word Combinations Revised edition of the BBI Combinatory Dictionary of English // The BBI Combinatory Dictionary of English. Amsterdam: John Benjamins Publishing Co, 1990. 286 с.
  15. Bıçkı A. Acquisition of English Collocations by Adult Turkısh L2 Learners. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Adana, 2012. 213 s.
  16. Boz E. Türk dilbilgisi terminolojisinde çok terimlilik (çok adlılık) sorunu // Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi. 2018. Vol. 7. No. 3. Ss. 1592-1603.
  17. Can Ö., Öztürk, B. Özelleştirme Ve Borsa: Gazete Haber Metinlerinde Eşdizimsel Örüntüler Üzerine Bir Uygulama // Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi. 2013. Vol. 2. No. 7. Ss. 47-58.
  18. Çağbayır Y. Ötüken Türkçe Sözlük. Cilt 1. A-D. İstanbul: Ötüken, 2007. 1144 s.
  19. Çağbayır Y. Ötüken Türkçe Sözlük. Cilt 4. M-T. İstanbul: Ötüken, 2007. 1131 s.
  20. Çalışkan N. Yüksek Sıklıktaki Adlar: Zaman Sözcükbiçimi Üzerine Derlem Temelli Bir İnceleme. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2014. 216 s.
  21. Çetinkaya B. Eşdizimli sözlükler // Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 2009. №4(4). Ss. 196-206.
  22. Çıkrıkçı S., Arıca-Akkök E. Yazinsal metinlerde boyut sifatlarinin eşdizimsel görünümleri Dil ve Edebiyat Dergisi // Journal of Linguistics and Literature. Vol. 11. No. 2. 2014. Ss. 1-20.
  23. Doğan N. Türkçe Sözlük’te Fiilsel Eşdizimlilik // Gazi Türkiyat. 2015. №17. Ss. 67-84.
  24. Dedeoğlu E., Şen G. İngilizce-Arapça-Türkçe Eşdizim. Ankara: Fecr Yayınevi, 2010. 104 s.
  25. Eken N. T. Eşdizimlerin Saptanmasına ve Betimlenmesine Yönelik Kuram ve Yaklaşımlar // Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2016. №13(33). Ss. 28-47.
  26. Eken N. T., Anlatı Metinlerinde Sözcük Birliktelikleri: Türkçe Üzerine Eğitim-Öğretim Ortamları Hedefli Gözlemler, Doktora Tezi, Danışman: Prof. Dr. Seda Gülsüm Gökmen, 305 s.
  27. Elyildirim S. Kalıp Yapıların Kullanımı: Nasreddin Hoca Fıkraları // 21. Yüzyılda Eğitim Ve Toplum Eğitim Bilimleri Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2016. №5(15). Ss. 333-346.
  28. Firth J. R. A Synopsis of Linguistic Theory, 1930-55 // Selected Papers of J. R. Firth. London: Longmans, Green and co., 1957. Pp. 168-205.
  29. Hirik S. İstemsel Eşdizimlilik ve Kiplik İlişkisi: Tahmin Kiplikleri Örneği // Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi. 2017. №6(2). Ss. 719-733.
  30. Hori M. Investigating Dickens’ Style: A Collocational Analysis. Basingstoke: Palgrave Macmillan, 2004. 258 p.
  31. İmer K., Kocaman A., Özsoy A. S. Dilbilim Sözlüğü. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 2011. 352 s.
  32. Kayaselçuk C. Sıradışı Eşdizimlilik: Zaman Sözcüğü Üzerine Derlem Temelli Bir İnceleme // V Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Öğrenci Kongresi Bildirileri (23-24 Haziran 2014). Ss. 83-92.
  33. Kumanlı, M. S. Türkçe Sözlük’te Eşdizimliliklerin Gösterilişi // Gazi Türkiyat. 2016. Vol. 18. Ss. 195-204.
  34. Kurtoğlu Ö. A. Türkçede Ad-Eylem Eşdizimliği İçin İstatistiksel ve Anlamsal Ölçütler Temelinde Derlem Çıkışlı Bir Ulamlama // 30. Ulusal Dilbilim Kurultayı Bildirileri. Ankara: Dilbilim Derneği Yayınları, 2017. Ss. 219-226.
  35. Kültüral, Z. Dil bilgisi terimleri sözlükleri ve terimlerin kullaniminda görülen aksakliklar // Turkish Studies: International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 2009. Vol. 4/8. Ss. 383-394.
  36. Metin. S. K, Karaoğlan B. Türkiye Türkçesinde Eşdizimlerin İstatistiksel Yöntemlerle Belirlenmesi // Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. 2016. №78. Ss. 253-286.
  37. Oflazer K., Çetinöglu O., Say B. Integrating Morphology with Multi-word Expression Processing in Turkish // 2nd ACL Workshop on Multiword Expressions: Integrating Processing. 2004. Barcelona. Pp. 64-71.
  38. Özezen M. Y. Tercih Et- Ve Yeğle- (Yeğ Tut-, Yeğ Bul-, Yeğ Gör-) Fiillerinin Söz Dizimsel Özellikleri // Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 2009. Vol. 4/3. Ss. 1730-1743.
  39. Özkan B. Türkiye Türkçesinde Belirteçlerin Fiillerle Birliktelik Kullanımlan ve Eşdizimliliği // Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Adana, 2007. 467 s.
  40. Palmer H. E. Second Interim Report on English Collocations. Tokyo: Institute for Research in English Teaching, 1933. 188 р.
  41. Pilten Ş. Eş dizimlilik özellikleri bakımından türk dilinde “temiz” sözcükleri // Modern Türklük Araştırmaları Dergisi. 2008. №5(4). S. 24-46.
  42. Sert G. Türkçe Eşdizimlilik Çalişmalarinda Terminoloji Sorunu // III. Uluslararasi Sözlükbilimi Sempozyumu Bildiri Kitabi, Eskiþehir Osmangazi Üniversitesi Yayınları. 2017. №285. Ss. 301-311.
  43. Taşgüzel S. Ilköğretim Türkçe Ders Kitaplarında Ögretici Nitelikli Metinlerdeki Eşdizimsel Orüntülerin Görünümü // Dil Dergisi. Ankara Üniversitesi Türkçe ve Yabancı Dil Araştırma ve Uygulama Merkezi. 1988. Vol. 25. Ss. 72-87.
  44. TDK Büyük Türkçe Sözlük. URL: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&view=bts.
  45. Torun Y. Dede Korkut hikâyelerinde barinma ile ilgili sözler ve bu sözlerin birliktelik kullanimlari üzerine // Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 2011. Vol. 6/3. Pp. 1251-1263.
  46. Tüba Türkçe Bilim Terimleri Sözlüğü. URL: http://www.tubaterim.gov.tr/.
  47. Türkiye Türkçesinin Eşdizim Sözlüğü. URL: http://turkcederlem.mersin.edu.tr/esdizim/.
  48. Türkçe Sözlük. URL: http://www.turkcesozluk.org/.
  49. Vardar B. Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Multilingual Yayınları. 2002. 310 s.
  50. Yağcıoğlu S. Metinsel bağdaşıklığın sağlanmasında eşdizimin işlevi // Türkçede Bilgi Yapısı ve Bilimsel Metinler. Essen, 2002. Ss. 107-114.
  51. Zülfikar H. Terim sorunları ve terim yapma yolları. Ankara, 2000. 213 s.